Բաթումի սինագոգ

Բաթումի սինագոգը գտնվում է Վաժա-Փշավելա փողոց, 33 հասցեում։
Հեռախոս՝ +995 555 36 66 99
Կոորդինատներ՝ 41.647359, 41.634441

Շենքը կանգնած է հանգիստ, լուսավոր փողոցի վրա և առանձնանում է ձյունաճերմակ ճակատով՝ կողային աշտարակներով։ Դավթի աստղի զարդը շենքը հեշտությամբ ճանաչելի է դարձնում։ Պատուհանները զարդարված են փորագրված դեկորատիվ տարրերով և նախշերով։ Պատուհանների բացվածքներում դուք կարող եք տեսնել վեցաթև աստղեր:
Մտնելով ընդարձակ սրահ՝ զգում ես, թե որքան ժամանակակից ու բաց է այն։ Սպիտակ պատերը, բարձր սյուները և բաց գույնի կահավորանքը ավելացնում են այս վայրի անկեղծությունը:
Երբ Բաթումի կապույտ երկինքը նայում է սինագոգի կլոր պատուհաններից, և ընդարձակ սրահը ողողվում է արևի լույսով, ամբողջ սենյակը կարծես լողում է իր ճառագայթների մեջ՝ առաջացնելով յուրահատուկ վեհ վիճակ։

Բաթումի հրեական համայնքը փոքր է, բայց մինյան գրեթե միշտ հավաքվում է աղոթքի համար։ Այստեղ անցկացվում են Թորայի ընթերցումներ և անցկացվում են հրեական բոլոր տոները, ծեսերն ու միջոցառումները։ Սուկկոտի տոնի օրերին տոնական վրաններ են տեղադրվում։ Նրանք շոֆար են փչում Ռոշ Հաշանայի վրա։
Աղոթքները ղեկավարում է ռաբբի Զեև Մենդելսոնը: Նրա կինն ու օգնականը Մուշիի ռաբանին է։
Բաթումի հրեական համայնքը զբաղվում է կրոնական, կրթական և բարեգործական գործերով։ Մեծ ուշադրություն է դարձվում հրեա ժողովրդի պատմությանն ու ավանդույթներին։
Հեսեդ կազմակերպությունը գտնվում է սինագոգի բակում գտնվող երկհարկանի շենքի երկրորդ հարկում և հիմնականում զբաղվում է բարեգործությամբ՝ ծերերի և միայնակ հրեաների խնամքով։
Կոշեր ռեստորանը գտնվում է Բեյթ Չաբադում, սակայն նրա աշխատանքը մշտական ​​չէ։ Առաջին կոշեր ռեստորանը Mendi’s-ը սկսել է գործել Բաթումիում 1995 թվականին։
Սինագոգի շենքը նախագծվել է ճարտարապետ Սեմյոն Լվովիչ Վոլկովիչի կողմից Հաագայի և Ամստերդամի սինագոգների ոճով։ Շինարարությունն իրականացվել է 1900-1904 թվականներին։

Պաշտոնապես Բաթումի հրեական համայնքը գոյություն ունի 1878 թվականից։ Այն ժամանակ կար երկու համայնք՝ աշքենազի (եվրոպական) հրեաները և վրացիները։
Այդ օրերին աշքենազի հրեաները չունեին իրենց կապիտալ շենքը։ Նրանք հավաքվել էին Օսմանյան կայսրության հպատակներից գնված փոքրիկ փայտե տանը։
1879 թվականին առաջին գրառումը կատարվել է աղոթատանը պահվող պինկոներում (գրանցումների գրքում)։
Ենթադրաբար, 1880-ականների սկզբին սինագոգ է բացվել նաև վրացի հրեաների համար։
1882 թվականին, մարդահամարի տվյալներով, Բաթումիի 8671 բնակիչներից ուներ 179 հրեաներ։ 1890 թվականի մարդահամարի ժամանակ արդեն կար 862 հրեա, իսկ 1897 թվականի մարդահամարի տվյալներով քաղաքի բոլոր բնակիչներից՝ 28508, հրեաների թիվը կազմում էր 1179 մարդ։
Անշուշտ, մոտ 20 հոգու համար նախատեսված փոքրիկ փայտե շենքն այլեւս չէր տեղավորում բոլոր նրանց, ովքեր ցանկանում էին գալ աղոթքի։
Բաթումի հրեաները երեք անգամ դիմել են կառավարությանը՝ «Աղոթքի տունը» պաշտոնապես բացելու, իսկ ավելի ուշ՝ կապիտալ քարե շենք կառուցելու թույլտվության համար, սակայն նրանց բոլոր միջնորդությունները մերժվել են։

Ի վերջո, 1899 թվականին Բաթումի հրեաները խնդրանքով դիմեցին պետության ղեկավար կայսր Նիկոլայ II-ին։ Նրանք թույլտվություն խնդրեցին իրենց միջոցներով կառուցել երգչախմբային սինագոգի քարե շենքը, որտեղ նրանք կարող էին աղոթել գահաժառանգի կայսրին իջնելու համար։
Հրեական համայնքի կոչը փոխանցվել է վաճառական Փսարոսի միջոցով, որն այն փոխանցել է մայրաքաղաքի բանկիրներին, իսկ նրանք՝ նախարարին։
Ընթերցելով խնդրագիրը՝ Նիկոլայ II-ն այնքան հուզվեց պատճառի մասին, որ իր ձեռքով գրեց. «Ես դա թույլ եմ տալիս։ Նիկոլաս»: Այն տարում, երբ ավարտվեց սինագոգի շինարարությունը, ծնվեց կայսեր ժառանգորդը՝ Ցարևիչ Ալեքսեյը։
Վարշավայում Բաթումի սինագոգի բացմամբ պատրաստվել է արծաթե գավաթ, որի վրա փորագրված են եղել ամենամեծ նվիրատուների անունները։ Նրանցից յուրաքանչյուրը առնվազն 1000 ռուբլի է ներդրել սինագոգի կառուցման համար։ Գավաթին ուղեկցում էր վեց գավաթների հավաքածու:

Աշխենազի սինագոգը գործել է մինչև 1923 թվականի մարտը, որից հետո նոր կառավարությունը շենքը փոխանցել է Աջարիայի կոմունիստական ​​երիտասարդական միությանը։ Այն տեղավորել է «Դինամո» մարզական ընկերությունը, վերազինվել է մարզադահլիճ, անցկացվել են մրցումներ։
1924 թվականին վրացի հրեաներին հաջողվեց ապահովել սինագոգի բացումը իրենց գնած շենքում, որտեղ անօրինական եշիվան գործել է մինչև 1940-ական թվականները։
1922-1928 թվականներին Բաթումի ռաբբին Ն.-Շ. Սասոնկին.
1925–1929 թվականներին քաղաքում գործել է հրեական քառամյա դպրոց։
1930-ականների վերջերին այս սինագոգը նույնպես փակվեց։

Միայն 1992 թվականին սինագոգը վերադարձվեց Բաթումի հրեաներին։
Մինչև 1998 թվականի նոյեմբերին Աջարիայի իշխանությունների հոգածության և ֆինանսական աջակցության, ինչպես նաև մասնավոր հովանավորների նվիրատվությունների շնորհիվ շենքի ամբողջական վերանորոգումն ու վերակառուցումն իրականացվեց, և հոյակապ սինագոգը վերականգնվեց իր սկզբնական զարմանալի տեսքին: Բաթումի հրեաների երազանքն իրականացավ՝ սինագոգը կրկին սկսեց կատարել իր անմիջական գործառույթը։
Ժողովարանի Արոն Կոդեշում պահվում են Թորայի չորս մագաղաթները: Նրանցից երեքը տեղափոխվել են նախկին սինագոգից, չորրորդը նվիրաբերել է Թբիլիսիի հրեական համայնքը։
2011 թվականին Բաթումի սինագոգին տրվել է մշակութային ժառանգության վայրի կարգավիճակ։
2015 թվականին Կրոնական հարցերի պետական ​​գործակալությունը «Գույքի և ֆինանսական հարցերի ուսումնասիրության հանձնարարական հանձնաժողովի» զեկույցի հիման վրա սինագոգի շենքը փոխանցվել է հրեական համայնքի սեփականությանը։

Բայց մինչև 2001 թվականը Բաթումիի հրեական բնակչությունը արդեն կազմում էր 100 հոգուց պակաս (1980-1990-ական թվականներին հրեաների զանգվածային արտագաղթի պատճառով Իսրայել, ԱՄՆ և այլ երկրներ): Արտագաղթի արդյունքում հրեա բնակչության մոտավորապես 80%-ը լքել է քաղաքը։
Բաթումիում հրեական կյանքի վերականգնումը սկսվել է 1980-ականների վերջին։ Էմիլ Կրուպնիկի նախաձեռնությամբ ստեղծվել են եբրայերենի ուսումնասիրության շրջանակներ։ Իսկ 1989 թվականին հիմնվեց վրաց-իսրայելական հարաբերությունների ասոցիացիայի մասնաճյուղը՝ Կրուպնիկի գլխավորությամբ, ով 1991 թվականին դարձավ հրեական կիրակնօրյա դպրոցի տնօրեն։ Նա իր քրոջ՝ Ռիվա Կրուպնիկի հետ հսկայական ներդրում է ունեցել Վրաստանում հրեական կյանքի զարգացման գործում։

Այժմ աշխարհի տարբեր ծայրերից ժամանած հարյուրավոր հրեաներ անպայման գալիս են այս սուրբ վայր՝ ռաբբի Զեևի և տեղացի հրեաների հետ միասին աղոթելու սինագոգայում և ծանոթանալու տեղի հրեական համայնքի պատմությանը։